پرخوری عصبی چیست؟ و چگونه درمان می شود؟

افرادی که به پرخوری عصبی مبتلا هستند، چندین بار در هفته برای از بین بردن احساسات منفی به سراغ غذا می روند. شاید این افراد بعد از خوردن غذا، احساس گناه و شرمندگی کنند، اما به علت وجود این احساسات دوباره و دوباره به سراغ غذا می روند و وزن شان افزایش پیدا می کند و چاق می شوند.

پرخوری احساسی فقط در هنگام ناراحتی نیست و گاهی به دلیل خوشحالی نیز اتفاق می افتد. در این مقاله به پرخوری عصبی چیست و چگونه درمان می شود؟ می پردازیم. با ما همراه باشید.

پرخوری عصبی چیست؟

احساسات منفی سبب احساس پوچی یا خلاء احساسی در فرد می شوند. در این میان غذا نقش پر کردن این خلاء را دارد و فرد به طور موقت احساس پری می کند.
پرخوری عصبی یا بولیمیا (Bulimia)، نوعی اختلال غذا خوردن مهم و تهدید‌ کننده در زندگی می باشد. افراد مبتلا به این اختلال، معمولا کنترل غذا خوردن خود را از دست می ‌دهند. سپس با روشی ناسالم سعی در دفع غذاها دارند.
افراد مبتلا به پرخوری عصبی برای دفع غذا و جلوگیری از چاقی از روش ‌های مختلفی استفاده می‌ کنند. این افراد ممکن است بعد از پرخوری با ایجاد استفراغ عمدی یا استفاده از داروهای رفع یبوست، مکمل‌ های کاهش وزن، ادرار آورها یا تنقیه، غذاهایی که خورده‌ اند را دفع کنند. برخی از مبتلایان به این اختلال برای جلوگیری از چاقی، دست به رژیم‌ های غذایی سختگیرانه یا ورزش بیش از حد می زنند.

علائم پرخوری عصبی

علائم و نشانه ‌های پرخوری عصبی عبارتند از:

• وسواس نسبت به وزن و اندام
• ترس و نارضایتی همیشگی از چاقی
• پرخوری‌ های مکرر با حجم غذای زیاد در یک وعده
• حس از دست دادن کنترل در هنگام پرخوری، مانند اینکه فرد حس کند نمی ‌تواند دست از خوردن غذا بکشد یا نمی ‌تواند روی آنچه می‌ خورد کنترلی داشته باشد.
• حس اجبار به استفراغ عمدی یا ورزش بی ‌رویه برای جلوگیری از افزایش وزن
• استفاده ی بی‌ مورد از داروهای رفع یبوست، ادرار آور یا تنقیه بعد از غذا خوردن
• نخوردن و ناشتا ماندن طولانی پس از پرخوری
• محدود کردن کالری دریافتی یا پرهیز از خوردن برخی غذاهای خاص بین دوره‌ های پرخوری

• استفاده بی ‌رویه از مکمل‌ های رژیمی یا داروهای گیاهی برای کاهش وزن
• عدم تمایل به غذا خوردن در مقابل دیگران یا در ملا عام
• رفتن به دستشویی بلافاصله بعد از خوردن غذا
• جای زخم، خراش یا پینه در مچ یا روی دست
• دندان یا لثه آسیب دیده
• تغییر وزن
• ورم و آماس در دست و پا
• ورم صورت یا گونه ناشی از بزرگ شدن غدد

عوارض پرخوری عصبی

پرخوری عصبی باعث بروز عوارض جدی و حتی تهدید کننده در زندگی می شود. برخی از عوارض احتمالی پرخوری عصبی در ادامه بیان شده است.
• داشتن عزت نفس پایین و منفی
• مشکل داشتن در روابط و عملکرد اجتماعی
• پوسیدگی شدید دندان یا آسیب لثه
• مشکلات گوارشی
• اضطراب، افسردگی، اختلال‌ه ای شخصیتی یا دو قطبی
• سوء مصرف الکل یا مواد مخدر
• دوره‌ های نامنظم قاعدگی یا مختل شدن آن در زنان
• خود آزاری، افکار خودکشی یا خودکشی
• مشکلات قلبی مانند ضربان قلب نامنظم یا نارسایی قلبی عروقی
• کم‌ آبی بدن که می ‌تواند باعث برخی عارضه ‌ها مانند نارسایی کلیه گردد.

تشخیص پرخوری عصبی

چنانچه پزشک معالج شما مشکوک به پرخوری عصبی باشد، در این صورت به طور معمول در مورد عادات غذایی، روش ‌های کاهش وزن و علائم فیزیکی با شما صحبت خواهد کرد. همچنین معاینه بالینی خواهید شد. آزمایش خون و ادرار نیز از شما گرفته می ‌شود. پزشک از شما تست نوار قلب (الکتروکاردیوگرام) را می گیرد تا مشکلات قلبی شما ارزیابی گردد. ارزیابی روانشناسی نیز انجام می شود و در مورد نگرش شما نسبت به بدن و وزن صحبت می‌ شود.
پزشک معالج از علائم پرخوری عصبی که در کتاب راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی(DSM-5) برای بررسی علائم بیماری ذکر شده استفاده می ‌کند.
پزشک معالج ممکن است که آزمایش ‌های دیگری را برای تشخیص بیماری، رد کردن دلایل پزشکی برای تغییر وزن و همینطور بررسی عوارض جانبی دیگر توصیه کند.

پرخوری عصبی چگونه درمان می شود؟

راهکارهایی برای مقابله با استرس غذاخوردن و پرخوری عصبی وجود دارد. برای مقابله با این اختلال باید استرس را از خود دور کنید. در ادامه به معرفی چندین راه درمان پرخوری عصبی می پردازیم.

1- ورزش کردن

برخی افراد با انجام ورزش روزانه، احساس آرامش می کنند. پیاده روی، دویدن آهسته و انجام روتین حرکات یوگا برای مقابله با احساس پرخوری مناسب می باشد. در یک تحقیق به داوطلبان گفته شد، به مدت هشت هفته یک روتین یوگا را دنبال کنند. سپس محققان به ارزیابی آرامش ذهنی و درک در این افراد یعنی درک شخص از خود و شرایط اطرافش پرداختند. نتایج این تحقیق نشان داد که انجام یوگا به خنثی کردن احساساتی مانند اضطراب و افسردگی کمک می کند.

2- مدیتیشن

مدیتیشن را امتحان کنید. برخی نیز ادعا می کنند مدیتیشن به از بین بردن احساس پرخوری کمک می نماید. تحقیقات بسیاری نشان داده اند که تمرین مدیتیشن برای آرامش دهی به ذهن راه مناسبی برای درمان اختلال پرخوری و همچنین غذا خوردن احساسی می باشد. نفس عمیق کشیدن، خود به سادگی یک نوع مدیتیشن است. به این منظور، در جایی آرام بنشینید و روی تنفس خود تمرکز نمایید. هوا را به آرامی داخل و خارج بینی خود هدایت کنید.

3- درست کردن دفترچه غذایی

یک دفترچه غذایی برای خود درست نمایید. دفترچه یادداشت برای ثبت زمان و حالت خوردن هر غذایی کمک می کند تا تحریک کننده های خوردن عصبی را شناسایی کنید. با اینکه کمی چالش برانگیز است، اما سعی نمایید تمام چیزهایی که می خورید را در آن دفترچه یادداشت کنید (چه وعده ای بزرگ و چه کوچک ). همچنین احساسی که در آن لحظه داشتید را نیز بنویسید. اگر خواستید برای مشاوره به پزشک یا روانشناس مراجعه کنید این دفترچه بسیار مفید می باشد.

4- استفاده از رژیم غذایی سالم

از یک رژیم غذایی سالم استفاده کنید و مطمئن شوید مواد مغذی سالم و کافی به بدنتان می رسانید. زیرا این مورد نیز بسیار مهم است. تفاوت قائل شدن بین گرسنگی فیزیکی و احساسی بسیار دشوار می باشد. اما وقتی رژیم غذایی سالمی داشته باشید به راحتی زمان هایی که از روی ناراحتی و کسلی غذا می خورید، قابل شناسایی است.

5- حذف کردن مظنونین همیشگی از سبد غذایی

غذاهایی که هنگام عذا خوردن های عصبی به سراغشان می روید را از سبد خرید حذف کنید و آنهایی را هم که دارید دور بیندازید. غذاهایی را برای حذف از این لیست مانند چیپس، شکلات و بستنی در نظر بگیرید که چربی بالا دارند، شیرین و یا سرشار از کالری هستند. همچنین در هنگام ناراحتی به خرید نروید. غذاهایی که در زمان ناراحتی، استرس و کسلی هوس می کنید را خارج از دسترس قرار دهید که این کار به شکستن چرخه غذا خوردن عصبی کمک بسیاری می کند.

6- توجه به حجم غذا

به حجم غذای خود توجه کنید. در برابر خوردن یک بسته کامل چیپس یا دیگر غذاها در حجم بالا مقاومت نمایید. وعده های خود را اندازه بگیرید و بشقاب های کوچک را انتخاب کنید تا به کنترل وعده ها کمک کند. همین که یک وعده را تمام کردید ابتدا کمی به خود فرصت دهید و بلافاصله برای بشقاب دوم اقدام نکنید. چند نفس عمیق بکشید و تمرکز کنید تا ببینید آیا واقعا هنوز گرسنه هستید یا خیر؟

7- حمایت شدن

به دنبال حمایت باشید. اگر احساس تنهایی و افسردگی می کنید در برابر تنها بودن مقاومت کنید. حتی یک تماس تلفنی کوتاه با یک دوست یا یکی از اعضای خانواده برای خلق و خوی شما معجزه می کند.

8- حذف مواردی که باعث حواس پرتی می شوند.

چیزهایی که مورد حواس پرتی می شوند را حذف کنید. شاید در مقابل تلویزیون، کامپیوتر یا موارد دیگری که باعث پرت شدن حواستان می شوند، غذا بخورید. سعی کنید دفعه بعدی خود را در این شرایط قرار ندهید. با تمرکز روی غذا، لقمه هایی که می جوید و سطح گرسنگی متوجه خواهید شد که آیا غذا خوردتان عصبی است یا خیر. بعضی نیز ۱۰ تا ۳۰ بار جویدن غذا را قبل از بلعیدن توصیه می کنند و معتقدند این کار باعث تمرکز می شود. انجام این کارها به مغزتان زمان می دهد تا پیام سیری از معده را دریافت کند.

9- مثبت صحبت کردن با خود

روی مثبت صحبت کردن با خود کار نمایید. احساس گناه و پشیمانی با خوردن عصبی ارتباط دارد. اگر با غذاخوردن احساس ناراحتی دارید، هرگز خود را ناامید نکنید و از تجربه ای که داشتید استفاده نمایید تا به عنوان فرصتی جهت برنامه ریزی برای آینده استفاده کنید.

زمان مراجعه به پزشک

در صورتی که هر کدام از علائم و نشانه‌ های پرخوری عصبی را داشته باشید، بهتر است در اسرع وقت به روانشناس مراجعه نمایید. روانشناس فردی می باشد که برای رفع این مشکل، بهترین راهکارها را به شما ارائه می دهد. پرخوری عصبی در صورت عدم درمان می‌ تواند تاثیر چشمگیری بر سلامتی فرد داشته باشد. از آنجایی که مبتلایان به پرخوری عصبی معمولا وزن طبیعی یا اضافه وزن کمی دارند، ممکن است که دیگران متوجه مشکل آنان نشوند.